Gaziantep Savunması

Fransız işgali

İngilizlerin Antep'i işgali yaklaşık 1 yıl sürdü. Fransızlar bu duruma tepki gösterdiler. 1919 Eylül'ünde yapılan antlaşmayla İngilizler Musul üzerindeki "nezaret hakkı"ndan vazgeçtiler. Önce Suriye'yi,daha sonra da Antep,Urfa ve Maraş'ı boşalttılar. Sonrasında Fransız birlikleri 29 Ekim 1919'da Kilis'i,5 Kasım 1919'da da Antep'i işgal ettiler. İşgale katılan Fransız askerleri arasında,bölgeden daha önce göç eden Ermeniler de vardı.İşgal sırasında Fransızlar Senegalli askerlerden oluşan avcı bölüklerini de kullandılar. Antep halkı Fransızların Adana'da Türk halkına yaptıkları zulüm ve işkenceyi iyi bildikleri için işgale tepki gösterdiler. Fransızlar bu duruma aldırmadıkları gibi resmi binalara Türk bayrağının çekilmesini de yasakladılar.

Kapılara,bölgenin adının "Klikya"olarak değiştirildiğini bildiren yazılar astılar. Bir Ermeni tercüman eşliğinde Fransızların Akyol Karakolu'ndaki Türk bayrağının indirilmesi Antep halkı üzerinde bomba tesiri yaptı. Bu baskılara karşı Diyarbakır 13.Kolordu Komutanı Miralay Ahmet Cevdet Bey de tepki gösterdi.Ard arda protesto mektupları yolladı. Bundan sonra Mehmet Kamil adlı küçük bir çocuğun annesini Fransız askerlerinin sarkıntılık etmesinden korumak için uğraşırken askerler tarafından şehit edildi.Halk bu olaya büyük tepki gösterdi.Fransız komutan Saint Mari katillerin yakalanacağını haber verdi ve Kamil'in babasına kan parası teklif ettiyse de babası Ökkeş Ağa teklifi reddederek;"Oğlum şehit edildi.Milletim intikamını alacaktır.Ben çocuğumu para ile satacak vicdansız bir baba değilim"karşılığını verdi.(Şehit Kamil Olayı)

4 Eylül 1919'da yapılan Sivas Kongresi'ne Antep adına Kara Vasıf Bey katıldı.Buradaki cemiyetlerin birleşmesi kararından sonra "Cemiyet-i İslamiye","Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Antep Şubesi" adını aldı.Cemiyet Aralık 1919'a kadar bölgedeki tüm Müslüman halkı üye olarak kaydetmişti. Bu arada Pazarcık'a gelen Kılıç Ali ile de temas halinde bulunuluyordu.

30 Aralık 1919'da Antepliler,Ermeni ve Fransızlara karşı büyük bir gövde gösterisi yaptılar.O zamanki Fransız karargahının önünden geçerek belediye binası önünden başlayan yürüyüşü tekrar burada bitirdiler. Şehirde savaş havası hakimdi.Türk mahallelerinde kalan Ermeniler taşınıyorlardı.

Fransız işgalinin akabinde

Şahinbey Savaşları
Karayılan Savaşları
Akbaba Savaşları
Mütareke(ateşkes) isteği
İkinci Savaş Dönemi
Karatarla Camii Toplantısı
Son Savaş
Şehrin Teslimi
TBMM Tarafından "Gazilik" ünvanı verilmesi
İşgal Günleri ve Şehrin Kurtuluşu

Kuşatma ve sonrası

Fransa'nın 1 Nisan 1919'daki Antep'i işgal etmesinden sonra, 1920 yılının Nisan ayı başında Türk Milli kuvvetleri kentte bir ayaklanma başlatarak Fransızlara karşı direnişe geçti. Şehrin denetimini ele geçirerek Fransız askerlerini Antep'ten çıkardı. Bunun üzerine Fransa Suriye'den de getirdiği yeni kuvvetlerle Antep şehrini kuşattı. 10 ay süren kuşatma sırasında Antep'e erzak ve mühimmat yardımı yapılamadı. Şehirde açlık ve susuzluk en üst seviye çıktı. Bunun üzerine 9 Şubat 1921 tarihinde şehir Fransa birliklerine teslim oldu.

Batı Cephesi'nde Yunanlara karşı Sakarya Meydan Muharebesi'nin kazanılmasından sonra Fransa ile imzalanan Ankara Antlaşması ile Fransa bölgeyi Türkiye'ye geri verdi. Böylece Antep çatışmasız geri alınmış oldu.